วรรณกรรมท้องถิ่น
ภารกิจที่ ๑
“ นิทานท้าวขูลูนางอั้ว ”
-
ท้าว (น.) หมายถึง ผู้เป็นใหญ่ , เจ้าแผ่นดิน, คำนำหน้าชื่อเจ้าเมือง, เช่า ท้าวขูลู , ท้าวขุนลาง เป็นต้น (ราชบัณฑิตยสถาน , ๒๕๕๔ : หน้า ๕๖๖ )
-
ขูลู เป็นชื่อเจ้าเมืองแห่งนครกาสี
เป็นบุตรของท้าวพรมสี กับนางแก้วเทวี เช่น
“
มาขนานนามเจ้าบาบุญ บุตตราชชื่อขูลูราชท้าวจอมเหง้าแท่นทอง (รวมนิทานอีสานชุดที่ ๒ , ๒๕๔๔ :
หน้า ๒๐๓)
-
นาง (น.) เป็นคำประกอบหน้าคำเพื่อแสดงว่าเป็นเพศหญิง เช่น นางอั้ว
(ราชบัณฑิตยสถาน , ๒๕๕๔ : หน้า ๖๑๙ )
-
อั้ว
เป็นชื่อของลูกสาวเมืองกายนคร เป็นบุตรของท้าวปุตตาลาด กับนางจันทา
เช่น “ พระจึงหานามให้กุมารีลูกมิ่ง ชื่อว่าอั้วเคี่ยมเค้าเงาหน้าแข่งเขียน ”
(รวมนิทานอีสานชุดที่
๒ , ๒๕๔๔ : หน้า ๒๐๓)
ดังนั้น
นิทานเรื่อง “ ท้าวขูลูนางอั้ว”
จึงมาจากชื่อของตัวละครเอก คือ ตัวพระ และ ตัวนางของเรื่อง ที่ปรากฏไว้ในตัวบท ดังที่ได้ยกตัวอย่างไปข้างต้น
เพราะผู้แต่งต้องการเน้นย้ำให้ผู้อ่านเห็นความสำคัญและมองเห็นถึงลักษณะพิเศษของตัวละครเอกทั้ง ๒ ตัว
แก่นเรื่อง
“จงรักให้ถูก
และรู้จักรักให้เป็น
บนพื้นฐานการรักอย่างมีสติ ”
เพราะก่อนที่เราจะมอบความรักให้ผู้อื่นนั้น เราจะต้องรู้จักรักชีวิตของตัวเองเสียก่อน
โครงเรื่อง
เปิดเรื่อง บรรยายถึงการเมืองการปกครอง ของเมืองกาสี
และเมืองกายนคร ซึ่งทั้งสองเมืองนี้
ได้ผูกมิตรรักใคร่กลมเกลียวกัน มเหสีของทั้งสองเมืองก็เป็นเพื่อนรักกัน
การดำเนินเรื่อง
๑. ความงามของนางอั้วได้เลื่องลือไปไกลยังเมืองต่างๆ
๒. ขูลูหลงรักนางอั้ว
จึงได้ตามมาที่ปราสาทของนางอั้ว ทั้งสองหลงรักกันและได้เสียกัน
๓. ขูลูกลับบ้านเมืองเพื่อจะให้พระมารดามาสู่ขอนางอั้ว
๔. ขุนลางเข้ามาเป็นมือที่สามระหว่างความรักของท้าวขูลูกับนางอั้ว
๕. นางจันทาบังคับให้นางอั้วแต่งงานกับขุนลาง
เพราะขุนลางส่งเครื่องราชบริพานเป็นจำนวนมาก
๖. ผูกปมโดย
นางแก้วเทวีแค้นใจมากที่นางจันทาผิดคำสัญญา
จึงได้คิดศึกสงครามชิงตัวนางอั้วมาให้ขูลู ซึ่งเป็นบุตรชายของตน
๗. ท้าวขูลูกลับไปหานางอั้วอีกครั้งและท้าจะทำศึกสงครามถ้านางอั้วต้องเป็นเมียของขุนลาง
๘. นางอั้วทุกข์ใจมาก
จึงตัดสินใจผูกคอตายในป่าอาถรรพ์
ใต้ต้นจวงจันทน์
๙. นางจันทาทราบข่าวว่านางอั้วตาย
ก้รู้สึกผิดและเสียใจมาก
๑๐. นางจันทาส่งสารไปยังเมืองกาสีนคร
เพื่อให้ขูลูมาร่วมพิธีงานศพของนางอั้ว
๑๑. หลังจากที่ท้าวขูลูทราบข่าวว่านางอั้วตาย ตนจึงตัดสินใจใช้พระขรรค์เชือดคอตนเองตายตามนางอั้ว
ปิดเรื่อง
ปิดเรื่องด้วยการคลี่คลายปมที่เคยทะเลาะกัน โดยทั้งสองเมืองก็กลับมารักใคร่กันเหมือนเดิม